Luật Dữ liệu 2024 (Luật số 60/2024/QH15): Thách thức và giải pháp bảo mật cho doanh nghiệp

1. Tổng quan về Luật Dữ liệu 2024

Trước khi đi sâu vào các quy định cụ thể, doanh nghiệp cần nắm rõ cơ sở ban hành, phạm vi điều chỉnh,thời điểm hiệu lực cũng như đối tượng áp dụng của Luật Dữ liệu 2024 (Luật số 60/2024/QH15). Đây chính là nền tảng giúp các tổ chức chủ động xây dựng chiến lược quản trị và bảo mật dữ liệu phù hợp với quy định pháp luật mới.

1.1. Cơ sở và thời hạn hiệu lực

• Luật số 60/2024/QH15 được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 30/11/2024.
• Luật có hiệu lực từ ngày 01/07/2025.
• Văn bản áp dụng có 5 hoặc 6 chương (có tài liệu ghi 5 chương, 46 điều) tùy nguồn trích dẫn.

1.2. Phạm vi điều chỉnh & đối tượng áp dụng

Luật quy định về:

• Dữ liệu số, gồm dữ liệu thu thập, tạo lập, lưu trữ, xử lý, chia sẻ, khai thác trong tất cả lĩnh vực trong nước.
• Hoạt động xây dựng, phát triển, bảo vệ, quản trị, xử lý, sử dụng dữ liệu.
• Cơ sở dữ liệu quốc gia, trung tâm dữ liệu quốc gia, sản phẩm/dịch vụ dữ liệu, quản lý nhà nước về dữ liệu.
• Quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức và cá nhân tham gia vào hoạt động dữ liệu.

Luật không áp dụng đối với: dữ liệu mật quốc gia, dữ liệu thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh trong phạm vi luật chuyên ngành nếu luật chuyên ngành đã quy định chi tiết (nếu không trái nguyên tắc của Luật Dữ liệu).

2. Những điểm mới nổi bật và các quy định quan trọng

Luật Dữ liệu 2024 (Luật số 60/2024/QH15) không chỉ đặt nền móng pháp lý cho quản trị và khai thác dữ liệu mà còn mang đến nhiều điểm đổi mới có tính bước ngoặt. Những quy định này hướng đến việc tạo lập môi trường dữ liệu an toàn, minh bạch, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia. 

Dưới đây là các nội dung trọng tâm mà doanh nghiệp, tổ chức cần đặc biệt lưu ý khi triển khai và tuân thủ Luật Dữ liệu trong thực tế.

2.1. Nguyên tắc xây dựng, quản trị và sử dụng dữ liệu

Luật đặt ra các nguyên tắc nền tảng mà mọi hoạt động về dữ liệu phải tuân theo:

• Tuân thủ Hiến pháp và các quy định pháp luật liên quan, bảo vệ quyền con người, quyền công dân.
• Công khai, minh bạch, bình đẳng trong tiếp cận, khai thác dữ liệu.
• Dữ liệu thu thập phải chính xác, có tính kế thừa, đảm bảo tính toàn vẹn, tin cậy, an ninh, an toàn.
• Bảo vệ dữ liệu phải được thực hiện đồng bộ song song với phát triển dữ liệu — không để an toàn bị bỏ rơi khi đẩy mạnh khai thác.
• Dữ liệu khi lưu trữ, kết nối, chia sẻ, khai thác phải đảm bảo hiệu quả, đơn giản, thuận tiện cho người dân, tổ chức trong tiếp cận dịch vụ công, thủ tục hành chính.

Những nguyên tắc này là “kim chỉ nam” để các đơn vị thiết lập hệ thống dữ liệu, cung cấp dịch vụ số mà không vi phạm pháp luật.

2.2. Các hành vi bị nghiêm cấm

Luật Dữ liệu quy định rõ các hành vi bị nghiêm cấm nhằm bảo vệ quyền lợi quốc gia, công cộng và quyền hợp pháp của cá nhân, tổ chức:

• Lợi dụng dữ liệu để xâm phạm lợi ích quốc gia, dân tộc, an ninh, trật tự, lợi ích công cộng hoặc quyền, lợi ích hợp pháp khác.
• Cản trở, ngăn chặn trái pháp luật quá trình xử lý, quản trị dữ liệu hoặc tấn công, chiếm đoạt, phá hoại cơ sở dữ liệu.
• Giả mạo, cố ý làm sai lệch, phá hủy, làm mất dữ liệu trong các cơ sở dữ liệu của nhà nước hoặc tổ chức chính trị – xã hội.
• Cố ý cung cấp dữ liệu sai lệch hoặc không cung cấp dữ liệu theo quy định.

Doanh nghiệp cần trang bị hệ thống giám sát, kiểm tra, kiểm soát truy cập và quy trình phản ứng sự cố để tránh rơi vào các hành vi vi phạm.

2.3. Xây dựng trung tâm dữ liệu quốc gia & cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia

Một trong những điểm đáng chú ý của Luật Dữ liệu là việc thiết lập trung tâm dữ liệu quốc gia và cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia - hạ tầng quan trọng cho Chính phủ số:

• Trung tâm dữ liệu quốc gia là nơi lưu trữ, quản trị hạ tầng dữ liệu quốc gia, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, bảo đảm dự phòng, an ninh cao.
• Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia do trung tâm dữ liệu quốc gia quản lý, kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan, hệ thống chuyên ngành.
• Các dữ liệu mở, dữ liệu dùng chung, dữ liệu riêng cần được thu thập, cập nhật, đồng bộ về cơ sở dữ liệu tổng hợp.
• Cổng dữ liệu quốc gia, cổng dịch vụ công, nền tảng tích hợp, nền tảng chia sẻ dữ liệu là các thành phần kết nối các hệ thống.

Việc này có nghĩa là doanh nghiệp khi kết nối, chia sẻ dữ liệu với nhà nước hay hệ thống công phải đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật, bảo mật, chuẩn định dạng theo luật.

2.4. Quản lý rủi ro và bảo vệ dữ liệu

Luật Dữ liệu 2024 đặc biệt nhấn mạnh việc đánh giá rủi ro trong xử lý dữ liệu và nghĩa vụ bảo vệ dữ liệu của các tổ chức:

• Rủi ro bao gồm: quyền riêng tư, an ninh mạng, truy cập, nhận dạng và các rủi ro khác trong xử lý dữ liệu.
• Cơ quan nhà nước phải xác định và thiết lập cơ chế cảnh báo sớm rủi ro dữ liệu.
• Chủ quản dữ liệu (nếu là doanh nghiệp, tổ chức) phải tự đánh giá rủi ro, xây dựng biện pháp bảo vệ, khắc phục và thông báo cho chủ thể dữ liệu hoặc tổ chức liên quan nếu có sự cố.
• Các cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành phải xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật theo danh mục đã ban hành.

Đây là cơ hội để doanh nghiệp áp dụng phương pháp tiếp cận rủi ro, xây dựng quy trình an ninh dữ liệu chủ động, không chỉ để tuân luật mà còn tăng cường độ tin cậy trước khách hàng, đối tác.

3. Tác động của Luật Dữ liệu đến doanh nghiệp công nghệ và tổ chức cung cấp dịch vụ mạng

Khi Luật Dữ liệu chính thức có hiệu lực, nó sẽ định hình lại cách các doanh nghiệp quản trị dữ liệu, chia sẻ dữ liệu, bảo vệ người dùng. 

Dưới đây là các khía cạnh doanh nghiệp cần lưu tâm:

3.1. Tuân thủ kỹ thuật & chuẩn định dạng dữ liệu

• Doanh nghiệp khi kết nối vào hệ thống, API, chia sẻ hoặc cung cấp dịch vụ cần tuân chuẩn định dạng, mô hình dữ liệu, mã dùng chung (bảng mã dữ liệu chủ) theo luật. (Không thu thập lại dữ liệu nếu đã có dữ liệu tương ứng)
• Hệ thống tích hợp giữa các module, API, nền tảng web/app cần đảm bảo kết nối đúng giao thức, bảo mật và kiểm soát truy cập nghiêm ngặt — để không phạm luật khi chia sẻ hoặc sử dụng dữ liệu.

3.2. Bảo mật, mã hóa, kiểm soát truy cập

• Dữ liệu nhạy cảm, dữ liệu cá nhân cần được mã hóa, quản lý truy cập theo vai trò (RBAC) và giám sát truy cập.
• Cần hệ thống cảnh báo và phản ứng khi có xâm nhập, rò rỉ dữ liệu, cùng quy trình thông báo cho chủ thể dữ liệu hoặc tổ chức quản lý theo luật.
• Yêu cầu đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thông tin, như ISO 27001, ISO 20000-1 — là lợi thế nếu doanh nghiệp đã có các chứng nhận quốc tế.

3.3. Dịch vụ dữ liệu & kinh doanh dữ liệu

• Doanh nghiệp cung cấp sản phẩm/dịch vụ dữ liệu phải tuân luật: nếu xử lý dữ liệu cá nhân, dữ liệu chuyên ngành, cần xin phép, tuân nguyên tắc, báo cáo với nhà nước khi được yêu cầu.
• Khi cung cấp dịch vụ dữ liệu cho tổ chức/người dùng, doanh nghiệp phải minh bạch điều kiện, mục đích sử dụng dữ liệu, quyền rút lui, quyền khiếu nại nếu dữ liệu bị xử lý sai.

3.4. Cơ hội cho doanh nghiệp an ninh mạng, hạ tầng, bảo mật

Luật Dữ liệu tạo ra nhu cầu rất lớn về:

• Kiểm định, đánh giá rủi ro, kiểm tra bảo mật hệ thống dữ liệu;
• Giải pháp bảo vệ dữ liệu, mã hóa, giám sát, phát hiện xâm nhập (IDS/IPS), hệ thống SIEM/SOC;
• Dịch vụ tuân thủ luật, audit dữ liệu, tư vấn pháp lý công nghệ thông tin;
• Nền tảng điện toán đám mây, hạ tầng an toàn dữ liệu đáp ứng chuẩn quốc gia.

Đối với VNETWORK, đây là thời điểm để khẳng định vị thế cung cấp giải pháp bảo mật toàn diện, hỗ trợ doanh nghiệp tuân Luật Dữ liệu trong thực tế.

4. Lộ trình giúp doanh nghiệp tuân thủ Luật Dữ liệu 2024

Để đáp ứng yêu cầu của Luật Dữ liệu 2024 (Luật số 60/2024/QH15), các doanh nghiệp cần chủ động xây dựng lộ trình triển khai bài bản từ khâu khảo sát, đánh giá đến vận hành và giám sát tuân thủ. Đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà còn là chiến lược quản trị dữ liệu toàn diện, giúp doanh nghiệp đảm bảo an toàn, bảo mật và minh bạch trong kỷ nguyên số.

1. Khảo sát hiện trạng dữ liệu: Xác định phân loại dữ liệu, luồng dữ liệu (thu thập, xử lý, chia sẻ), các điểm rủi ro.
2. Đánh giá rủi ro & lập kế hoạch bảo vệ dữ liệu: Áp dụng chuẩn hóa, mã hóa, kiểm soát truy cập, giám sát truy cập, logging, cảnh báo.
3. Thiết lập kiến trúc dữ liệu tuân chuẩn: Sử dụng mô hình bảng mã chung, tích hợp định dạng chuẩn, đảm bảo kết nối được với hệ thống quốc gia nếu cần.
4. Kiểm thử bảo mật & đánh giá tuân luật: Penetration testing, audit bảo mật, kiểm tra tuân thủ nguyên tắc Luật Dữ liệu.
5. Triển khai các giải pháp bảo mật: Ví dụ dùng VCLOUD để lưu trữ, VNIS để bảo vệ web/app/API, EG-Platform bảo vệ email.
6. Giám sát, phản ứng sự cố & thông báo: Xây dựng quy trình phản ứng, cảnh báo, thông báo vi phạm nếu có, xử lý sự cố dữ liệu.
7. Đào tạo, nâng cao nhận thức nhân viên: Quy định quyền truy cập, đào tạo luật dữ liệu cho đội ngũ vận hành, phát triển, an ninh.
8. Định kỳ rà soát & cải tiến: Dựa vào thực tế vận hành, cập nhật rủi ro mới, điều chỉnh giải pháp, quy trình.

Để triển khai hiệu quả lộ trình trên, các doanh nghiệp cần có sự đồng hành của những đơn vị công nghệ có năng lực toàn diện trong đánh giá, tư vấn, thiết kế kiến trúc dữ liệu và bảo mật tuân thủ. Đây chính là nền tảng để doanh nghiệp vừa đảm bảo tuân luật, vừa tối ưu vận hành và đó cũng là lý do VNETWORK trở thành đối tác tin cậy đồng hành cùng doanh nghiệp trong hành trình thực thi Luật Dữ liệu 2024!

5. VNETWORK - Đồng hành cùng doanh nghiệp tuân thủ Luật Dữ liệu 2024

Để hiện thực hóa lộ trình tuân thủ Luật Dữ liệu 2024 (Luật số 60/2024/QH15), doanh nghiệp không chỉ cần quy trình nội bộ mà còn phải có giải pháp hạ tầng và bảo mật chuyên sâu. Với vai trò Doanh nghiệp Khoa học Công nghệ hàng đầu trong lĩnh vực hạ tầng - truyền tải - an ninh mạng, VNETWORK cung cấp hệ sinh thái giải pháp toàn diện giúp tổ chức lưu trữ, xử lý và bảo vệ dữ liệu đúng chuẩn luật, đồng thời tối ưu hiệu quả vận hành số.

5.1. Giải pháp VCLOUD

• Hạ tầng Cloud-native đạt cấp độ Tier III, đảm bảo hiệu suất uptime lên đến 99,997%, giúp lưu trữ dữ liệu doanh nghiệp ổn định, liên tục.
• Tích hợp CI/CD (Continuous Integration / Continuous Deployment) giúp quản lý phiên bản, kiểm thử tự động, rút ngắn thời gian triển khai mà vẫn đảm bảo an toàn dữ liệu.
• Bảo mật theo chuẩn quốc tế như ISO 27001, giúp hệ thống tuân luật dữ liệu khi lưu trữ, xử lý thông tin cá nhân hoặc dữ liệu nhạy cảm.

5.2. Giải pháp bảo mật Web/App/API toàn diện - VNIS

• Hệ thống bảo mật tích hợp AI + SOC (Security Operations Center), giúp phát hiện sớm ransomware, tấn công DDoS, khai thác lỗ hổng, phản ứng theo thời gian thực.
• Kiểm soát truy cập API, bảo mật lớp giao tiếp (TLS/SSL), kiểm tra đầu vào (input validation), bảo vệ trước các cuộc tấn công OWASP Top10 - giảm rủi ro vi phạm Luật Dữ liệu khi xử lý và chia sẻ dữ liệu.
• Đánh giá rủi ro, kiểm thử xâm nhập (penetration testing), giám sát bản ghi (log) để đáp ứng nghĩa vụ đánh giá rủi ro theo luật.

5.3. Giải pháp bảo mật email toàn diện - EG-Platform

• Giải pháp bảo mật email duy nhất trên toàn cầu đáp ứng 100% bộ tiêu chuẩn ITU-T X.1236 của Liên minh Viễn thông quốc tế ITU, đảm bảo an toàn trước phishing, ransomware, APT.
• Ứng dụng AI & Machine Learning để phát hiện hành vi bất thường, bảo vệ hộp thư, cảnh báo sớm các nguy cơ từ email.
• Với email là một trong kênh trao đổi dữ liệu quan trọng, EG-Platform giúp doanh nghiệp tuân Luật Dữ liệu khi gửi/nhận thông tin khách hàng, nhân sự, đối tác, tránh rò rỉ dữ liệu cá nhân qua email.

Với hơn 12 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực bảo mật, VNETWORK được công nhận là Doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ (số 59/DNKHCN), đạt chứng chỉ quốc tế ISO 27001, ISO 20000-1 và được Gartner khuyến nghị sử dụng. Không chỉ cung cấp công nghệ, VNETWORK còn tư vấn, đồng hành cùng doanh nghiệp trong quá trình tuân thủ Luật Dữ liệu - từ đánh giá, xây dựng quy trình đến giám sát, kiểm thử và hỗ trợ kỹ thuật 24/7 để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hệ thống dữ liệu.

Bạn có thể đăng ký trải nghiệm các giải pháp VCLOUD, VNIS và EG-Platform của VNETWORK qua: https://www.vnetwork.vn/vi-VN/contact-us.

6. Kết luận

Luật Dữ liệu 2024 (Luật số 60/2024/QH15) là bước tiến pháp lý quan trọng để tạo hành lang quản trị dữ liệu, đảm bảo quyền lợi cá nhân, thúc đẩy hệ sinh thái số minh bạch, an toàn. Với doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ, mạng, bảo mật, sự tuân thủ không chỉ là nghĩa vụ pháp lý, mà còn là cơ hội để xây dựng niềm tin, nâng cao giá trị thương hiệu.

VNETWORK với giải pháp VCLOUD, VNIS, EG-Platform cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp trong hành trình thực thi Luật Dữ liệu 2024 - từ thiết kế hạ tầng, bảo mật hệ thống đến tuân thủ quy trình xử lý dữ liệu.

FAQ – Những câu hỏi thường gặp về Luật Dữ liệu 2024 (Luật số 60/2024/QH15)

1. Luật Dữ liệu 2024 có hiệu lực khi nào?

Luật số 60/2024/QH15 có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, kể từ khi được Quốc hội thông qua ngày 30/11/2024.

2. Luật Dữ liệu điều chỉnh những hoạt động nào?

Luật điều chỉnh hoạt động thu thập, tạo lập, lưu trữ, xử lý, kết nối, chia sẻ, khai thác và quản trị dữ liệu số, cũng như quản lý hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia.

3. Doanh nghiệp công nghệ cần làm gì để tuân thủ Luật Dữ liệu?

Cần đánh giá rủi ro dữ liệu, xây dựng quy trình kiểm soát truy cập và bảo mật, mã hóa, audit an ninh, kết nối theo chuẩn định dạng và chia sẻ dữ liệu hợp pháp.

4. Luật Dữ liệu có yêu cầu xây dựng trung tâm dữ liệu quốc gia không?

Có. Luật quy định trung tâm dữ liệu quốc gia và cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia, nơi kết nối, lưu trữ và chia sẻ dữ liệu giữa hệ thống nhà nước và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành.

5. VNETWORK giúp doanh nghiệp tuân thủ Luật Dữ liệu như thế nào?

VNETWORK cung cấp giải pháp VCLOUD (hạ tầng đám mây chuẩn bảo mật), VNIS (bảo mật Web/App/API) và EG-Platform (bảo mật email) cùng tư vấn triển khai, đánh giá rủi ro và hỗ trợ giám sát 24/7.